Dat
opiniestuk
stemt inderdaad niet vrolijk. Maar het zet wel aan het denken. En dat is
noodzakelijk. Wie nadenkt over het onderwijs vandaag, kan niet ontsnappen aan
een vergelijking met 'vroeger'. Ik weet dat dat 'vroeger' vele gedaanten heeft:
autoritair, oubollig, manipulatief, onvrij. Maar wie 'vroeger' zegt, zegt ook:
een evident gezag, traditie, cultuur, een hechtere en vooral duidelijkere en
hoopvollere samenleving. Natuurlijk zijn onze kinderen vermoeid. Ze worden aan
zoveel blootgesteld, tegenwoordig in de eerste plaats aan hun 'electronic
devices'. Daar hebben de ouderen nauwelijks nog controle over. De ouderen zijn
zelf vaak het noorden kwijt: ze leven in een wereld die ze niet meer kunnen
verdedigen. Ik pleit niet voor een nostalgische terugkeer. Dat zou naïef zijn.
Maar ik pleit wel voor een grondige bezinning over het onderwijs (en over
opvoeding in het algemeen). Ik heb vaak de indruk dat het niet de goede kant
opgaat, en ik vrees dat de feiten (met betrekking tot psychosociaal
welbevinden, algemene kennis, geletterdheid en wellicht nog wel een aantal
andere aspecten) die indruk alleen maar kunnen staven. De bureaucratisering van
ons onderwijs (leerlingenfiches, eindtermen..., maar ook de rationalisering,
verkeerd begrepen democratisering, economisering, commercialisering en
juridisering, en het onderwaarderen van de alfa-vakken) lijkt in elk geval niet
bij te dragen tot het mobiliseren van voldoende enthousiasmerende en
charismatische, 'bevlogen', leerkrachten. Enfin, er valt veel over te zeggen...
*
Nuance is altijd nodig. Maar we moeten eens stoppen met alles wég te nuanceren. Ik laat me in elk geval niet verschalken of intimideren door het taboe dat rust op de overweging dat bepaalde zaken 'vroeger' misschien toch niet zo slecht waren, en op het uitspreken van kritiek op wie vandaag jong is.
